Kontrola pomiarów natężenia oświetlenia w pomieszczeniach roboczych i użytkowych jest istotnym elementem zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu pracy. Prawidłowe oświetlenie ma wpływ na zdrowie pracowników, ich wydajność oraz ograniczenie ryzyka wypadków. Zgodnie z przepisami prawa, kontrola oświetlenia powinna być przeprowadzana regularnie przez osoby uprawnione oraz zgodnie z określonymi normami.
Kto jest uprawniony do wykonywania kontroli pomiarów natężenia oświetlenia?
Do kontroli wykonanych pomiarów natężenia oświetlenia, zarówno sztucznego, jak i awaryjnego, są przeznaczone poniższe instytucje:
- Państwowa Inspekcja Sanitarna (tzw. Sanepid)
- Państwowa Inspekcja Pracy
- Państwowa Straż Pożarna (w zakresie oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego)
Normy i przepisy dotyczące oświetlenia
Pomiar natężenia oświetlenia przeprowadza się zgodnie z obowiązującymi normami, w tym normą PN-EN 12464-1:2012 dotyczącą oświetlenia miejsc pracy. Zawiera ona wytyczne dotyczące minimalnych wartości natężenia oświetlenia w zależności od rodzaju pomieszczenia oraz rodzaju wykonywanej pracy. Przykładowo, w pomieszczeniach biurowych natężenie światła na stanowiskach roboczych powinno wynosić minimum 500 luksów, podczas gdy w magazynach wystarczy 200 luksów. Regularna kontrola ma na celu zapewnienie, że te parametry są spełniane i oświetlenie jest odpowiednio dostosowane do warunków pracy.
Częstotliwość pomiarów oświetlenia sztucznego
Zgodnie z polskim prawem oraz normami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, pomiary natężenia oświetlenia sztucznego powinny być wykonywane regularnie. Przyjęło się, że kontrola oświetlenia sztucznego w miejscach pracy powinna być przeprowadzana przynajmniej raz na 5 lat. Jednak w praktyce częstotliwość pomiarów może zależeć od kilku czynników, takich jak zmiana aranżacji wnętrz, modernizacja instalacji oświetleniowych, zużycie opraw oświetleniowych oraz zmiany w technologii oświetlenia (np. przejście na oświetlenie LED).
W przypadku niektórych branż lub miejsc pracy, gdzie wymagana jest szczególna precyzja oświetlenia, np. w laboratoriach czy halach produkcyjnych, zaleca się częstsze przeprowadzanie pomiarów, nawet co 2-3 lata. Warto również pamiętać, że kontrola powinna być wykonywana w momencie instalacji nowego oświetlenia, po każdej modernizacji systemu oświetleniowego oraz w sytuacjach, gdy pracownicy zgłaszają problemy związane z jakością oświetlenia.
Częstotliwość pomiarów oświetlenia awaryjnego
Oświetlenie awaryjne pełni kluczową rolę w sytuacjach zagrożenia, np. w przypadku awarii zasilania lub pożaru, dlatego jego prawidłowe działanie musi być regularnie kontrolowane. W przypadku oświetlenia awaryjnego pomiary powinny być wykonywane co najmniej raz w roku. Oświetlenie to musi zapewniać odpowiedni poziom natężenia światła, aby umożliwić bezpieczne opuszczenie budynku przez osoby przebywające wewnątrz. Normy dotyczące oświetlenia awaryjnego zawarte są w normie PN-EN 1838:2013, która określa minimalne wymagania dotyczące oświetlenia dróg ewakuacyjnych oraz miejsc szczególnego ryzyka.
Oprócz corocznych pomiarów, zaleca się również przeprowadzanie testów funkcjonalnych oświetlenia awaryjnego w regularnych odstępach czasowych, np. co miesiąc, aby upewnić się, że w razie awarii system oświetlenia awaryjnego uruchomi się bez zakłóceń.
Kontrole i pomiary natężenia oświetlenia są niezbędne do zapewnienia bezpiecznych i komfortowych warunków pracy. Odpowiedzialne za nie są osoby posiadające kwalifikacje w zakresie instalacji elektrycznych oraz akredytowane laboratoria pomiarowe. Pomiary oświetlenia sztucznego należy przeprowadzać przynajmniej raz na 5 lat, a w przypadku oświetlenia awaryjnego – co najmniej raz w roku. Regularne kontrole pozwalają zapewnić, że oświetlenie spełnia wymogi prawne i normatywne, a także zapobiec potencjalnym problemom wynikającym z niewystarczającej ilości światła w miejscach pracy.