Wchodząc do jakiegokolwiek budynku, instytucji czy też do centrum handlowego towarzyszy nam już od progu światło. Niby każde oświetlenie spełnia to samo zadanie, jednak nie da się ukryć, że przy jednym czujemy się lepiej, a przy drugim… zdecydowanie nasze samopoczucie się pogarsza. Pytamy zatem: Czy pomiary oświetlenia są obowiązkowe? Odpowiadamy …
Z tego jak ważne jest prawidłowe oświetlenie i jaką rolę ono odgrywa zdaje sobie sprawę każdy. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa zobowiązuje miedzy innymi pracodawcę do zapewniania oświetlenia zgodnego z obowiązującymi normami. Konieczne jest w tym celu przeprowadzanie pomiarów i tym samym badanie, czy aby na pewno pomieszczenia posiadają odpowiednie światło, co jest kluczowe dla utrzymania higienicznych warunków pracy. Pracodawca ma obowiązek dbać o te warunki, co obejmuje m.in. regularne kontrole oraz dostosowanie oświetlenia do norm oraz wymagań dotyczących zdrowia pracowników. Oświetlenie musi spełniać przepisy bhp.

Czy trzeba wykonywać pomiary oświetlenia?
Wprowadzenie do pomiarów oświetlenia
Pomiary natężenia oświetlenia są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia odpowiedniego oświetlenia na stanowiskach pracy, zgodnie z Polskimi Normami. Pomiary natężenia oświetlenia są przeprowadzane w celu określenia natężenia oświetlenia w różnych pomieszczeniach i na różnych stanowiskach pracy. Ważne jest również monitorowanie natężeń fizycznych czynników szkodliwych, aby zapewnić bezpieczne warunki pracy.
Dlaczego tak ważne jest odpowiednie oświetlenie?
W dobrze oświetlonym pomieszczeniu, jakość pracy zdecydowanie wzrasta. Dla projektantów stanowi to jeden z najtrudniejszych dla zaplanowania elementów, ze względu na mnogość funkcji, jakie musi ono pełnić. Oświetlenia na stanowisku pracy jest kluczowe dla zapewnienia odpowiednich warunków do wykonywania różnych zadań.
Zapewnienie odpowiedniego oświetlenia wpływa na komfort i efektywność pracowników, co jest istotne z punktu widzenia przepisów BHP oraz Polskich Norm.
Czego przede wszystkim oczekuje szef firmy od swoich pracowników? Zaangażowania, rzetelnego wypełniania swoich obowiązków, kreatywności – jednak jak sprostać takim wymaganiom, jeśli pracy towarzyszy kiepskie oświetlenie? Odpowiedni dobór punktów świetlnych, to dostarczenie odpowiedniej ilości światła w miejscach, w których jest to bezwzględnie potrzebne. Pracownik podczas wykonywania swojej pracy powinien:
- mieć równomiernie oświetlone stanowisko,
- nie odczuwać dyskomfortu
- nie rozpraszać się otaczającymi punktami świetlnymi.
Potrzeba zapewnienia odpowiedniego oświetlenia nie dotyczy jedynie szeroko pojętego miejsca pracy „dorosłych” a także miejsca nauki w postaci szkół. Nie mniej ważnym miejscem, gdzie powinno się zapewniać prawidłowe oświetlenie są żłobki i przedszkola. Są to miejsca, w których dzieci poznają świat i uczą się podstawowych zasad nim rządzących. Niezwykle istotne jest, aby najmłodsi czuli się tam bezpiecznie i komfortowo. Oświetlenie jest jednym z głównych elementów, zapewniającym w takich miejscach przytulność. Nie do przecenienia jest tutaj temperatura barwowa światła, czyli wrażenie, jakie odnosimy patrząc na światło, ale także jego równomierność. W placówkach opiekuńczych powinno się stosować światło o cieplej barwie, ze względu na jego uspokajające działanie.
Nie wystarczą subiektywne odczucia aby jednoznacznie stwierdzić, czy dane pomieszczenie jest wystarczające oświetlenie. W tym celu trzeba przeprowadzić pomiary oświetlenia. Przepisy nie precyzują, jak często powinny one być dokonywane. Przyjmuje się, że pomiarów oświetlenia powinno się dokonywać:
- podczas zakładania nowych urządzeń oświetleniowych
- podczas modernizacji istniejących urządzeń
- okresowo co 5 lat
Pomiary oświetlenia w biurach dotyczą trzech sfer:
- ogólnej – równomierne oświetlenie całego pomieszczenia
- miejscowe – oświetlenie stanowisk pracy
- złożono – składowa oświetlenia ogólnego i miejscowego
Optymalne oświetlenia biura to składowa natężenia światła, rozkładu luminacji, olśnienia, kierunkowości światła, oddawania barw i wyglądu barwy, migotania.
Pomiarów oświetlenia w żłobkach i przedszkolach dokonuje się osobno dla każdego pomieszczenia. Inne są wymogi w miejscu, gdzie dzieci się bawią, inne w jadalni, a jeszcze inne – w miejscu przeznaczonym do leżakowanie. W każdym z tych miejsc dzieci powinny mieć zapewnione optymalne, zgodne z obowiązującymi normami, oświetlenie. Tylko takie warunku sprzyjają ich rozwojowi i poczuciu bezpieczeństwa.
Przepisy i wskazówki dotyczące oświetlenia
Przepisy bhp obligują pracodawcę do zapewnienia pracownikom odpowiedniego natężenia oświetlenia na stanowiskach pracy. Pomiary natężenia oświetlenia powinny być powtarzane w przypadku wprowadzenia zmian na stanowisku pracy, które mogą mieć wpływ na parametry natężenia oświetlenia. Pracodawca powinien zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami, w szczególności z normą PN-EN 12464-1:2012. Dodatkowo, pracodawca musi przestrzegać przepisów w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa, aby zapewnić zgodność z regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa.

Jak obecnie wygląda sytuacja w Polsce w zakresie pomiarów natężenia oświetlenia?
Sprawdzenia oświetlenia dokonywane zdecydowanie zbyt rzadko. Nie ma jasnych przepisów regulujących tę kwestię, więc tak naprawdę wykonywanie tych czynności jest wyłącznie dobrą wolą lub w ostateczności przymuszeniem przez instytucje kontrolne. Zaczynając już od małych dzieci … W bardzo małej ilości przedszkoli i żłobków stosuje się światło odpowiednie do potrzeb najmłodszych, a to właśnie ono jest jednym z kluczowych czynników mających wpływ na rozwój dziecka oraz jego postrzeganie tego miejsca. Im lepiej i bezpieczniej dziecko będzie się czuło w żłobku czy też przedszkolu, tym chętniej będzie tam przychodzić. Ważne jest, aby właściwe oświetlenie było dostosowane do różnych pomieszczeń, co ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i komfortu dzieci.
Odpowiednie oświetlenie biura wpływa na jakość pracy pracowników. Powinno to stanowić jeden z priorytetów każdego szefa, ponieważ jeśli pracownik będzie rzetelnie i z zaangażowaniem wypełniał swoje obowiązki, to przyniesie to firmie wymierne korzyści. Pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia pomiarów czynników szkodliwych, w tym natężenia oświetlenia na stanowiskach pracy, aby zapewnić bezpieczne warunki pracy. Z tym jednak jest różnie… Ważne jest również monitorowanie natężeń fizycznych czynników szkodliwych, aby zapewnić pełne bezpieczeństwo w miejscu pracy.
Sklepy i galerie handlowe zdają się najczęściej rozumieć potrzebę zapewnienia odpowiedniego oświetlenia. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest … ekonomia i zysk. Otaczające nas światło silni wpływa na nasz organizm. Może sprawić, że mamy mnóstwo chęci i zapału, ale jeśli jest źle dobrane – powoduje w nas zmęczenie i frustrację. Niewłaściwie oświetlone towary (zarówno przemysłowe jaki i spożywcze) trudniej się sprzedają, gdyż niewłaściwe oświetlenie wpływa na ich subiektywny odbiór. Powoduje że są dla nas po prostu mniej atrakcyjne lub wyglądają nie tylko nie świeżo ale i nie atrakcyjnie.
Warto dokonywać pomiarów oświetlenia, aby podnosić komfort warunków pracy to jak je odbieramy oraz przestrzeni do nauki i zabawy. Odpowiednie natężenie oświetlenia w środowisku pracy jest kluczowe dla zdrowia i komfortu pracowników, co powinno być priorytetem każdego pracodawcy.
Rodzaje oświetlenia stanowiska pracy
Oświetlenie stanowiska pracy jest jednym z najważniejszych elementów zapewniających bezpieczeństwo i higienę pracy. Istnieją trzy główne rodzaje oświetlenia stanowiska pracy: elektryczne, naturalne i mieszane.
Oświetlenie elektryczne jest najczęściej stosowane w miejscach pracy, gdzie dostęp do światła dziennego jest ograniczony. Jest to oświetlenie sztuczne, które można dostosować do specyficznych potrzeb danego stanowiska pracy. Ważne jest, aby oświetlenie elektryczne było równomierne i nie powodowało olśnienia, co może prowadzić do zmęczenia oczu i obniżenia efektywności pracy.
Oświetlenie naturalne pochodzi z zewnątrz, głównie przez okna i świetliki. Jest to najbardziej pożądany rodzaj oświetlenia, ponieważ jest najbardziej zbliżony do naturalnych warunków, w jakich ludzie funkcjonują. Oświetlenie dzienne ma pozytywny wpływ na samopoczucie i zdrowie pracowników. Jednakże, jego natężenie i kierunek mogą się zmieniać w ciągu dnia, co wymaga odpowiedniego zarządzania, na przykład poprzez zastosowanie rolet czy żaluzji.
Oświetlenie mieszane to kombinacja oświetlenia elektrycznego i naturalnego. Jest to optymalne rozwiązanie, które pozwala na maksymalne wykorzystanie światła dziennego, jednocześnie zapewniając stałe i odpowiednie natężenie oświetlenia w miejscach, gdzie jest to konieczne. Oświetlenie mieszane pozwala na elastyczne dostosowanie warunków oświetleniowych do zmieniających się potrzeb i warunków pracy.
Każdy z tych rodzajów oświetlenia ma swoje zalety i wady, a ich odpowiednie zastosowanie zależy od specyfiki danego stanowiska pracy. Kluczowe jest, aby pracodawca regularnie przeprowadzał pomiary natężenia oświetlenia, aby upewnić się, że warunki oświetleniowe są zgodne z obowiązującymi normami i przepisami.
Stanowiska pracy – Czy pomiary oświetlenia na stanowisku pracy są obowiązkowe?
Zadając proste pytanie dotyczące obowiązku lub braku obowiązku wykonywania pomiarów oświetlenia dokonamy szybkiego podsumowania. Pomiary oświetlenia, w tym pomiar natężenia oświetlenia, są obowiązkowe w tych lokalach, biurach, sklepach, przestrzeniach publicznych (także w postaci przedszkoli, żłobków, punktów opieki, sklepów i jednostek szkoleniowych), które są oddawane do użytkowania jako całkowicie nowe lub w przypadku znaczącego remontu. Wynika to wprost z obowiązujących przepisów. Pracodawcy muszą podejmować decyzje mając na uwadze zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Stanowiska pracy powinny być wyposażone w oświetlenie odpowiednie do wykonywanej na nim pracy.
W przypadku firm, szczególnie tych małych, jest to jedynie dobra wola pracodawcy, ale do czasu … gdy pracownicy nie zaczną narzekać na zbyt mały poziom oświetlenia. W sprawie badań wtedy wprost zwrócić się do pracodawcy z prośbą o sprawdzenie poziomu oświetlenia. Oświetlenie nie należy do czynników szkodliwych dla zdrowia, ale poprawa oświetlenia jest związana z wykonywaną pracą a zmieniona w ten sposób poprawa komfortu pracy może być zdumiewająca. Wszelkie wymagania znajdziemy w polskich normach. Warto również pamiętać o ogólnych przepisach bezpieczeństwa, które nakładają na pracodawców obowiązki w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa.
Zastosowanie pomiarów natężenia oświetlenia
Praca zawsze jest związana z chorobami zawodowymi a więc pomiary natężenia oświetlenia są ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy. Pomiary są przeprowadzane w celu określenia natężenia oświetlenia w różnych pomieszczeniach i na różnych stanowiskach pracy. Prace pomiarowe są niezbędne do określenia efektywności pracy. Pomiary oświetlenia są przeprowadzane przez firmy, które zajmują się modernizacją oświetlenia lub jego montażem. Dodatkowo, pracodawcy muszą przeprowadzać pomiary natężeń fizycznych czynników szkodliwych, aby zapewnić odpowiednie warunki pracy i zgodność z przepisami bhp.