Norma oświetleniowa PN-EN 1838 to istotny dokument regulujący zasady projektowania, instalacji oraz utrzymania oświetlenia awaryjnego w budynkach. Oświetlenie awaryjne pełni kluczową funkcję w zapewnieniu bezpieczeństwa podczas sytuacji awaryjnych, takich jak pożary, awarie sieci elektrycznej czy ewakuacje, a awaryjne oświetlenie ewakuacyjne odgrywa szczególną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa w przypadku przerwy w dostawie prądu. Norma PN-EN 1838 określa precyzyjne wymagania, które muszą być spełnione, aby zapewnić odpowiednie warunki oświetlenia w tego typu sytuacjach.

Wprowadzenie do oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne to kluczowe elementy systemów bezpieczeństwa w budynkach, które zapewniają odpowiednie warunki oświetleniowe w przypadku awarii oświetlenia podstawowego. Ich rola jest nieoceniona w obiektach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, szpitale, hotele i biurowce, gdzie bezpieczeństwo dużej liczby osób jest priorytetem. Oświetlenie awaryjne umożliwia kontynuowanie pracy lub bezpieczne opuszczenie budynku, natomiast oświetlenie ewakuacyjne wskazuje drogę do najbliższego wyjścia, minimalizując ryzyko paniki i wypadków.

Przeczytaj także: Protokół pomiaru natężenia oświetlenia

Definicja oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

Oświetlenie awaryjne to system oświetleniowy, który włącza się automatycznie w przypadku awarii oświetlenia podstawowego, zapewniając minimalne natężenie światła niezbędne do bezpiecznego funkcjonowania w budynku. Z kolei oświetlenie ewakuacyjne to specjalistyczny system, który oświetla drogi ewakuacyjne, wyjścia ewakuacyjne oraz inne kluczowe obszary, umożliwiając bezpieczne opuszczenie budynku przez jego użytkowników. Oba systemy są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa w sytuacjach awaryjnych.

Różnice między oświetleniem awaryjnym a ewakuacyjnym

Choć oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne często są używane zamiennie, istnieją między nimi istotne różnice. Oświetlenie awaryjne jest stosowane w celu zapewnienia minimalnego poziomu oświetlenia w całym budynku podczas awarii zasilania, co pozwala na kontynuowanie pracy lub bezpieczne przemieszczanie się. Natomiast oświetlenie ewakuacyjne jest skoncentrowane na drogach ewakuacyjnych i wyjściach, wskazując najkrótszą i najbezpieczniejszą drogę do opuszczenia budynku. Oba systemy są komplementarne i razem tworzą kompleksowy system bezpieczeństwa.

Zakres normy PN-EN 1838 oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

Norma PN-EN 1838 nosi oficjalny tytuł „Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne” i reguluje wymagania dotyczące oświetlenia w sytuacjach awaryjnych, które mają za zadanie zapewnić bezpieczeństwo użytkownikom budynku w trakcie ewakuacji lub pracy w warunkach zagrożenia. Instalacje oświetlenia ewakuacyjnego muszą spełniać określone regulacje prawne oraz wymogi certyfikacji i dopuszczenia do użytkowania. Oświetlenie awaryjne jest szczególnie ważne w dużych budynkach użyteczności publicznej, budynkach przemysłowych, szpitalach, hotelach, szkołach oraz innych miejscach, gdzie przebywa duża liczba osób.

Norma obejmuje dwa główne rodzaje oświetlenia awaryjnego:

– zapewnia odpowiednią widoczność na drogach ewakuacyjnych, przy wyjściach ewakuacyjnych oraz w miejscach, gdzie mogą wystąpić przeszkody. Jego celem jest ułatwienie szybkiej i bezpiecznej ewakuacji osób z budynku.
Oświetlenie zapasowe (bezpieczeństwa) – umożliwia kontynuowanie pracy w sytuacjach awaryjnych, gdzie przerwa w dostawie energii mogłaby stworzyć zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.

Podstawowe wymagania normy natężenie oświetlenia

Norma PN-EN 1838 zawiera szczegółowe wymagania dotyczące różnych aspektów oświetlenia awaryjnego, w tym:

Natężenie oświetlenia – Norma określa minimalne wartości natężenia oświetlenia dla różnych obszarów budynku w sytuacjach awaryjnych. W przypadku dróg ewakuacyjnych minimalne natężenie wynosi 1 lux na poziomie podłogi w osi drogi ewakuacyjnej. W strefach otwartych, takich jak hale lub sale konferencyjne, norma wymaga, aby oświetlenie zapewniało co najmniej 0,5 luxa.

Regularne pomiary natężenia oświetlenia awaryjnego są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa w budynkach, zwłaszcza podczas sytuacji awaryjnych. Zgodność z normami oraz regularna kontrola tych systemów są niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania, a także wpływają na bezpieczeństwo osób przebywających w danym obiekcie.

Czas działania oświetlenia awaryjnego – Oświetlenie awaryjne musi działać przez określony czas, aby zapewnić bezpieczne opuszczenie budynku lub dalsze funkcjonowanie w warunkach awaryjnych. Minimalny czas działania oświetlenia ewakuacyjnego wynosi 1 godzinę, ale w niektórych przypadkach może być wymagany dłuższy czas, np. 3 godziny, w zależności od rodzaju budynku i przepisów prawnych.
Jednorodność oświetlenia – Norma PN-EN 1838 kładzie duży nacisk na jednorodność oświetlenia, aby zapobiec powstawaniu ciemnych obszarów na drogach ewakuacyjnych, które mogłyby spowodować niebezpieczeństwo dla osób opuszczających budynek. Równomierne oświetlenie pozwala na lepsze rozpoznawanie przeszkód i szybkie dotarcie do wyjść ewakuacyjnych.
Oznakowanie ewakuacyjne – Norma wymaga również, aby wszystkie wyjścia ewakuacyjne oraz drogi ewakuacyjne były wyraźnie oznakowane odpowiednimi piktogramami i tablicami świetlnymi. Oznakowania te muszą być dobrze widoczne, nawet przy bardzo słabym oświetleniu, i muszą wskazywać kierunek do najbliższego wyjścia ewakuacyjnego.
Oświetlenie stref wysokiego ryzyka – W miejscach, gdzie może dojść do wypadków związanych z awarią oświetlenia (np. w laboratoriach chemicznych, przy maszynach przemysłowych), wymaga się stosowania oświetlenia o wyższym natężeniu. W takich strefach oświetlenie awaryjne powinno wynosić co najmniej 15% natężenia normalnego oświetlenia roboczego, ale nie mniej niż 10 lx.

Rodzaje oświetlenia awaryjnego

Istnieje kilka rodzajów oświetlenia awaryjnego, które można dostosować do specyficznych potrzeb budynku:

Oświetlenie awaryjne centralne: System z centralnym źródłem zasilania, który zasila wszystkie punkty oświetleniowe w budynku. Jest to rozwiązanie efektywne, ale wymaga skomplikowanej instalacji i regularnej konserwacji.
Oświetlenie awaryjne decentralne: Każdy punkt oświetleniowy posiada własne, niezależne źródło zasilania, co zwiększa niezawodność systemu, ale może być bardziej kosztowne w instalacji.
Oświetlenie awaryjne zasilane z akumulatorów: Systemy te wykorzystują akumulatory, które są ładowane podczas normalnej pracy i włączają się automatycznie w przypadku awarii zasilania. Są one łatwe w instalacji i konserwacji.
Oświetlenie awaryjne zasilane z baterii: Proste i niezawodne rozwiązanie, idealne dla mniejszych obiektów lub jako dodatkowe zabezpieczenie. Baterie muszą być regularnie wymieniane, aby zapewnić ich skuteczność.

Wybór odpowiedniego rodzaju oświetlenia awaryjnego zależy od specyficznych potrzeb budynku, jego wielkości oraz liczby osób, które mogą się w nim znajdować. Każdy z tych systemów ma swoje zalety i wady, które należy uwzględnić przy projektowaniu instalacji oświetlenia awaryjnego.

Zastosowanie normy PN-EN 1838

Norma PN-EN 1838 znajduje szerokie zastosowanie w różnych typach budynków, zarówno komercyjnych, jak i przemysłowych oraz użyteczności publicznej. W kontekście przepisów prawnych i norm technicznych dotyczących budowy i usytuowania budynków, które wskazują wymagania dotyczące oświetlenia ewakuacyjnego oraz awaryjnego, istotne jest, aby spełniały one warunki, jakim powinny odpowiadać budynki. Poniżej przedstawiamy najważniejsze miejsca, w których norma ma zastosowanie.

1. Budynki użyteczności publicznej

Norma PN-EN 1838 ma kluczowe znaczenie w budynkach użyteczności publicznej, takich jak centra handlowe, teatry, kina, szkoły, urzędy czy muzea. Wysokościowych budynkach użyteczności publicznej również wymagają szczególnej uwagi w kontekście oświetlenia ewakuacyjnego, które jest niezbędne zgodnie z przepisami. W tego typu miejscach oświetlenie awaryjne jest niezbędne, aby zapewnić bezpieczną ewakuację dużej liczby osób w przypadku wystąpienia sytuacji zagrożenia, np. pożaru czy awarii prądu. Norma określa minimalne wymagania dotyczące oświetlenia dróg ewakuacyjnych, wyjść ewakuacyjnych oraz oznakowania, co pozwala na szybkie opuszczenie budynku przez wszystkich jego użytkowników.

2. Budynki biurowe

W biurach oświetlenie awaryjne jest istotne, aby w przypadku nagłej awarii zapewnić bezpieczne warunki pracy oraz umożliwić ewakuację. W nowoczesnych biurowcach, gdzie przebywa duża liczba pracowników, norma PN-EN 1838 jest często stosowana do projektowania systemów oświetleniowych, które mogą działać niezależnie od głównego zasilania. Oświetlenie awaryjne w biurach powinno pokrywać zarówno drogi ewakuacyjne, jak i obszary robocze, gdzie brak światła może stanowić zagrożenie.

3. Szpitale i placówki medyczne

W szpitalach i placówkach medycznych norma PN-EN 1838 ma kluczowe znaczenie, ponieważ w takich miejscach oświetlenie awaryjne może decydować o zdrowiu i życiu pacjentów. Oświetlenie zapasowe (bezpieczeństwa) jest niezbędne na oddziałach intensywnej terapii, w salach operacyjnych oraz w innych miejscach, gdzie przerwa w dostawie prądu może spowodować bezpośrednie zagrożenie dla pacjentów. Warto również podkreślić, że odpowiednie oświetlenie ewakuacyjne jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa osobom o ograniczonej zdolności poruszania się. Drogi ewakuacyjne powinniśmy jasno oświetlać, aby umożliwić personelowi medycznemu i pacjentom szybkie opuszczenie budynku w sytuacjach awaryjnych.

4. Hotele i obiekty noclegowe

W hotelach i innych obiektach noclegowych norma PN-EN 1838 odgrywa ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa gości. Ze względu na specyfikę tych miejsc – gdzie goście mogą nie znać dokładnego rozkładu budynku – oświetlenie awaryjne i wyraźne oznakowanie dróg ewakuacyjnych są niezbędne. W przypadku awarii zasilania oświetlenie awaryjne musi zapewniać minimalne natężenie światła, które pozwala na bezpieczną ewakuację wszystkich osób z budynku.

5. Obiekty przemysłowe

W obiektach przemysłowych, takich jak fabryki, magazyny czy hale produkcyjne, oświetlenie awaryjne ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników. Oświetlenie strefy wysokiego ryzyka jest szczególnie ważne w miejscach, gdzie podejmowane są działania potencjalnie niebezpieczne. Aby zapewnić pracownikom bezpieczeństwo i minimalizować ryzyko związane z niebezpiecznymi warunkami pracy. W takich miejscach przerwa w dostawie prądu może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, np. związanych z maszynami pracującymi automatycznie. Norma PN-EN 1838 precyzuje wymagania dotyczące oświetlenia zapasowego, które pozwala na bezpieczne kontynuowanie pracy w warunkach awaryjnych. Oświetlenia takie pozwala także na szybkie wyłączenie maszyn i ewakuację pracowników.

Centra handlowe i sklepy oświetlenie ewakuacyjne

W dużych centrach handlowych oraz sklepach norma PN-EN 1838 zapewnia odpowiednie warunki ewakuacyjne w razie nagłej awarii. Drogi ewakuacyjne powinniśmy jasno oznaczać i odpowiednio oświetlać, aby klienci oraz personel mogli szybko i bezpiecznie opuścić budynek. Oświetlenie awaryjne w takich miejscach odgrywa również rolę w minimalizowaniu paniki, która może pojawić się w sytuacjach awaryjnych.

Korzyści z przestrzegania normy oświetlenie awaryjne

Stosowanie normy PN-EN 1838 niesie za sobą szereg korzyści, przede wszystkim w zakresie bezpieczeństwa osób przebywających w budynkach. W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, odpowiednie projektowanie i instalacja systemów oświetlenia awaryjnego oraz ewakuacyjnego zgodnie z przepisami prawnymi są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa. Dzięki odpowiednio zaprojektowanemu i utrzymywanemu oświetleniu awaryjnemu możliwe jest zminimalizowanie ryzyka wypadków. Zapewniamy także szybkiej oraz bezpiecznej ewakuacji w razie wystąpienia sytuacji awaryjnych. Dodatkowo, norma ta pozwala na spełnienie wymogów prawnych dotyczących bezpieczeństwa budynków, co może uchronić zarządców przed odpowiedzialnością za ewentualne wypadki.

zatem …

Norma PN-EN 1838 to kluczowy dokument regulujący wymagania dotyczące oświetlenia awaryjnego w budynkach. Jej stosowanie ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom budynków podczas awarii zasilania lub innych sytuacji kryzysowych. Od obiektów przemysłowych po biurowce i hotele, odpowiednie oświetlenie awaryjne pozwala na sprawną ewakuację i minimalizowanie ryzyka w sytuacjach awaryjnych. Przestrzeganie tej normy jest nie tylko obowiązkiem prawnym, ale także ważnym elementem dbałości o bezpieczeństwo ludzi.